سوراخ فضولی خیابون کورش‌گاتان

احتمالاً وقتی از خواب پا می‌شید، اولین کاری که می‌کنید اینه که چراغرو روشن می‌کنید و شیر آبو باز می‌کنید که دست و صورتتون رو (یا بالاخره یه جاییتون رو) بشورید! هدف «سوراخ فوضولی» خیابون کورش‌گاتان (Korsgatan)، درواقع به نمایش گذاشتن اون ساختاریه که با کمکش الکتریسیته و آب و اینترنت و گرما به خونه‌های ما و شما می‌رسه، که بخاطر زیر زمین بودنش، از چشم ماها کاملاً پنهانه.

پیشنهاد می‌کنم دست یه دوست رو بگیرید و به دیدن این سوراخ فضولی برید تا در مورد زیر پاتون بیشتر اطلاعات هیجان انگیز کسب کنید...

اطلاعاتی که در ادامه‌ی این پست اومده، می‌تونه ارزش مقایسه‌ای داشته باشه، و یه دید کلی از سیستم شهر داری گوتنبرگ بهتون بده کا شاید قبلاْ نداشتید! مثلاْ می‌دونید چرا توی سوئد تیر برق نمی‌بینید، یا خیلی به ندرت برای مصارف خاص می‌بینید! یا می‌دونید چرا می‌گن بهتره آب گرم سر شیر رو واسه خوردن استفاده نکنید؟

حالا چی هست اون زیر؟

یه شبکه‌ای از سیم‌ها و لوله‌هایی که زیر همه‌ی خیابون‌های شهر گوتنبرگ هست! شبکه‌هایی که مث رگ‌های بدن گوتنبرگ، برق، حرارت، برودت، گاز، فیبر نوری و آب آشامیدنی رو به سلول‌‌های خونه‌های ما می‌رسونه، و البته نگم براتون که چیا رو از خونه‌ی شما بیرون می‌بره...

از شبکه‌ی توزیع آب شهری و فاضلاب شرو می‌کنیم؟ طول این شبکه بیشتر از هزار و هفتصد کیلومتره. آب آشامیدنی گوتنبرگ یا از رود خونه‌ی «یوتا» (Göta älv) تامین می‌شه، یا از دریاچه‌ی «دل‌خون» (Delsjöarna). اسم این دریاچه به فارسی خیلی دراماتیک به گوش میاد، ولی خود دریاچه به شدّت قشنگه! رودخونه‌ی «یوتا» هم، همین رودخونه‌ایه که از وسط شهر رد می‌شه و آب بزرگترین دریاچه‌ی سوئد و اتحادیه‌ی اروپا، یعنی «ونرن»  رو به تنگه‌ی «کاتگات» در جنوب غربی سوئد میرسونه!

آب رودخونه یا دریاچه، توی یکی از دوتا تصفیه خونه‌‌های شهر، یعنی Alelyckan و Lackarebäck تصفیه می‌شه، و روزانه ۱۷۰ میلیون لیتر آب آشامیدنی سالم رو برای شهر گوتنبرگ هدیه میاره!

در زیرین‌ترین قسمت زمین، سیستم ۲۵۰ کیلومتری فاضلاب قرار داره! توی گوتنبرگ دو نوع آب فاضلاب وجود داره! یکی فاضلاب شهریه، که از خونه‌ها و بیمارستانا و مدرسه‌ها و صنایع مختلف و این جور جاها میاد، و یکیش هم آب فاضلابیه که از بارون و برف میاد. 

آب فاضلاب شهری به سمت یه پاکْ‌سازِ آب در جنوب منطقه‌ی هیسینگن به اسم Ryaverket* هدایت می‌شه، و بعد از پاک سازی و از بین بردن مواد مضرش، به دریا ریخته می‌شه...

آب بارونی که از روی سقف خونه‌ها و راه‌ها و جاده‌ها جمع می‌شه هم، یا مستقیم به اولین «آب‌راه» بزرگ سپرده می‌شه، یا به سمت همون Ryaverket هدایت میشه.

از آب و فاضلاب که بگذریم، شبکه‌ی الکتریسیته‌ی گتنبرگ هم ارزش شناختن داره! ۶۵۰ کیلومتر طول داره و همونطوری که گفته شد، اکثرش بخاطر آب و هوا و باد، زیر زمینه! با این حجم از باد و بارون و سرما، بعضی وقتا خودمون هم قط و وصل میشیم، چه برسه به سیم برق. به همین دلیل قطعی برق توی گوتنبرگ به ندرت به خاطر حوادث طبیعی و در کل بدون اطلاع قبلی اتفاق میفته! شاید سالی چند دقیقه، تو طول شب، با اطلاع قبلی، بخاطر حفظ و نگه‌داری...

سیستم حرارتی گوتنبرگ هم کم دراز نیست! ۱۳۰ کیلومتر! بالاخره بیشتر از ۹۰ درصد خونه‌های گوتنبرگ با همین سیستم گرم میشن! می‌تونید بهش مثل یه کف‌خواب گنده فکر کنید، که آب گرم از توی لوله‌های بزرگی زیر زمین عبور میکنه تا به سیستم حرارت مرکزی خونه‌ها و آپارتمان‌ها و ویلا‌ها و مغازه‌ها و برسه و هم زمان با یه تیر دو نشون بزنه! یعنی هم اون مکان رو گرم کنه، هم آب گرم ساختمون که از سینک و دوش حموم میاد و بقیه‌ی شیرها میاد رو تامین کنه. آب سرد شده به سیستم گرم کردن آب شهری بر میگرده و دوباره همین مسیرو طی می‌کنه.

سیستم برودتی شهر گوتنبرگ هم مثل سیستم حرارتیش کار میکنه. از زیر زمین و به صورت یا سیکل. فقط آبش بجای سیستم حرارتی، از رود خونه‌ی «گوتا» تأمین میشه...

شاید براتون سوال بشه که آب سردی که برای سیستم کولینک استفاده می‌شه به چه دردی میخوره! تمام یخچال‌ها خنک کننده‌ی مواد غذایی انبار‌ها، سیستم ونتیلیشن هوا و سیستم‌های برودتی مارکت‌های بزرگ، از این آب استفاده می‌کنن.

خیلیا فکر می‌کنن گوتنبرگ سیستم گاز رسانی بزرگی‌ نداره، ولی جالبه بدونید که گوتنبرگ برای پروسه‌های صنعتی، بیشتر از ۳۰۰ کیلومتر، سیستم گاز رسانی داره، که مقداری از این گاز طبیعی رو برای سیستم گرمایشی، که بالاتر توضیح داده شد مصرف می‌کنن، و یه مقدار کمیش رو هم برای پخت و پز...

یوتبری انرژی هم در راستای تولید «زیست‌گاز» یا همون Biogas سرمایه‌گذاری‌های کلانی می‌کنه، که بیشتر این «بایوگس»، به عنوان سوخت وسایل نقلیه‌ی شخصی، فروخته می‌شه...

شبکه‌ی فیبر نوری هم که وظیفش مشخصه! داده یا اطلاعات دیجیتالی رو برای استفاده از اینترنت، تلفن و تلویزیون به مکان مورد نظر می‌رسونه!
یه موضوع جالب برای کسایی که به باستان‌شناسی گوتنبرگ و سوئد هم علاقه دارن! موقع کنده‌کاری‌های شهری، چیزایی زیر خاک پیدا کردن که ارزش باستان‌شناسی داره. مثلاً بقایایی از دیوار یه قبرستون که متعلق به سال ۱۶۴۵ بوده! اگه دوس دارید راجع بهش بیشتر بدونید، می‌تونید به وب‌سایت «میراث ملّی» سوئد، یه سری بزنید...

حالا این سوراخ فضولی اصلاً کجا هست؟ پشت کلیسای بزرگ «دُم‌شیرکن» توی خیابون کورش‌گاتان.

این پست رو واسه دوستای فضولت بفرس، و از کانال «هپی گوتنبرگ» رو با دوستات توی گوتنبرگ به اشتراک بذار.

فوضولی خوبش خوبه! شادی باشه ☺️